Άρθρα στον Τύπο

Τα τιμολόγια της μεγάλης κλοπής (Γ. Παπαδόπουλος -Τα Νεα 8.3.2012)

Με πλαστά τιμολόγια που αναγράφουν τιμές μεγαλύτερες από τις πραγματικές γίνεται συχνά η συναλλαγή μεταξύ παραγωγών και μεσαζόντων. Με το εκβιαστικό επιχείρημα ότι δεν θα απορροφήσουν αλλιώς τη σοδειά τους και προσφέροντας ως... κίνητρο στους αγρότες τα μεγαλύτερα ποσά στην επιστροφή του ΦΠΑ, οι έμποροι φουσκώνουν την τελική τιμή των προϊόντων. Μεγάλος χαμένος, ο καταναλωτής.

Δεν έχει σημασία πού θα ταξιδέψεις. Στα χωράφια, στα μπλόκα ή στα καφενεία της επαρχίας οι περισσότεροι αγρότες μοιράζονται το ίδιο παράπονο. «Είμαστε όμηροι των μεσαζόντων», λένε. Κατηγορούν μεταποιητές και εμπόρους ότι αγοράζουν πρώτη ύλη σε εξευτελιστικές τιμές και έπειτα εκτινάσσουν την τελική αξία του προϊόντος. Εδώ και χρόνια, όμως, και οι ίδιοι αποτελούν συχνά κρίκο στην αλυσίδα της αισχροκέρδειας. Το «κίνημα της πατάτας» στην Κατερίνη είχε σκοπό να σπάσει αυτή την αλυσίδα. Εκατοντάδες τόνοι αποθεμάτων πατάτας από παραγωγούς του Νευροκοπίου που αλλιώς θα έμεναν αδιάθετοι, πουλήθηκαν με τη συνδρομή εθελοντών απευθείας στους καταναλωτές. Οι πολίτες πλήρωσαν 0,25 ευρώ το κιλό, ενώ στα ράφια της αγοράς θα έβρισκαν το ίδιο προϊόν σε σχεδόν τριπλάσια αξία. Στο τέλος, όλοι βγήκαν κερδισμένοι. Την εποχή της κρίσης οι καταναλωτές αγόρασαν φθηνά και οι παραγωγοί αύξησαν τα κέρδη τους. Υπό άλλες συνθήκες, θα πουλούσαν τις πατάτες σε μεσάζοντες προς 0,10 ευρώ το κιλό. «Μέχρι πρότινος μας τσαλάκωναν οι έμποροι», λέει ο παραγωγός από τη Δράμα Χρήστος Γκότζιας, ο οποίος πρωτοστάτησε σε αυτή την κινητοποίηση. «Φταίγαμε όμως και εμείς. Ο καθένας κοιτούσε τον εαυτό του. Δεν υπήρχε συνεργασία ακόμη και αν αυτό σήμαινε ένα σκαλοπάτι αισχροκέρδειας για τους εμπόρους.

ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ. «Υπάρχουν αγρότες που υπό τον φόβο μήπως δεν διαθέσουν την παραγωγή τους συμφωνούσαν να συντάσσουν εικονικά τιμολόγια με τους μεσάζοντες», λέει ο κ. Γκότζιας. Η φορολογική νομοθεσία δεν υποχρεώνει τους παραγωγούς να κόβουν τιμολόγια πώλησης, ενώ οι έμποροι οφείλουν να εκδίδουν τιμολόγια αγοράς. Για παράδειγμα, αν ένα προϊόν πωλούνταν προς δέκα λεπτά το κιλό, ο έμπορος συμφωνούσε με τον παραγωγό να κόψουν τιμολόγιο για είκοσι λεπτά το κιλό. Η διαδικασία εξυπηρετούσε και τους δύο. Ο αγρότης στο τέλος του οικονομικού έτους διεκδικούσε μεγαλύτερα ποσά από επιστροφή ΦΠΑ (στα οπωροκηπευτικά το ποσοστό επιστροφής φτάνει το 11%). Ο μεσάζοντας μπορούσε να εκτινάσσει την τελική τιμή του προϊόντος στην αγορά ή να εισάγει πιο φθηνά προϊόντα από άλλες χώρες, να τα βαφτίζει ελληνικά και να τα πουλάει ακριβότερα. «Κάπως έτσι λειτουργούσαν και οι κτηνοτρόφοι», παρατηρεί ο Γιώργος Τερζής, παραγωγός από το Κιλκίς. Οι μεσάζοντες έκοβαν πλασματικά τιμολόγια για 1.000 αρνιά, ενώ αγόραζαν 500 και συμπλήρωναν τον αριθμό ελληνοποιώντας άλλα από την ΠΓΔΜ ή τη Βουλγαρία. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αρκετοί παραγωγοί καταγγέλλουν κατά και ρούς παρόμοιες πρακτικές. «Μας λένε ότι μεσάζοντες τους εκβιάζουν να αγοράσουν σε χαμηλή, ενιαία τιμή και εκείνοι ενδίδουν, αλλιώς δεν θα πουλήσουν τη σοδειά τους», εξηγεί το στέλεχος της Επιτροπής. Στην πράξη όμως οι ελεγκτές αδυνατούν να αποκαλύψουν τη λειτουργία των καρτέλ. Τα παραστατικά με τις φουσκωμένες τιμές αγοράς που κόβουν οι μεσάζοντες δεν είναι ίδια για όλους τους αγρότες, οπότε δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι δέχονται πιέσεις για πώληση σε ενιαία τιμή. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε διαπιστώσει τη λειτουργία καρτέλ μεσαζόντων στη μεταποίηση του ροδάκινου το 2005. Ωστόσο, οι ίδιοι οι παραγωγοί που έκαναν την καταγγελία ζήτησαν στο τέλος να μην επιβληθεί πρόστιμο στους μεσάζοντες γιατί δεν θα μπορούσαν να διαθέσουν αλλού τα προϊόντα τους. Τελικά, οι εταιρείες πλήρωσαν ένα συμβολικό πρόστιμο περίπου 1.000 ευρώ.

Η ΓΙΓΑΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΑΖΟΝΤΩΝ. Ο κατακερματισμένος ελληνικός κλήρος και η έλλειψη αξιοπιστίας στους συνεταιρισμούς - οι περισσότεροι λειτούργησαν ως μηχανισμοί πελατειακών σχέσεων - δημιούργησαν την ανάγκη για μεσάζοντες μεταξύ παραγωγών και κεντρικών αγορών, λέει ο Γιώργος Στεργίου, ειδικός γραμματέας Εποπτείας της Αγοράς. Η συνεργασία όμως μεταξύ των αγροτών που θα αύξανε και τη διαπραγματευτική τους δύναμη συναντούσε κατά καιρούς σοβαρά θεσμικά εμπόδια. Ο νόµος για τους συνεταιρισµούς από το 1914 που ψηφίστηκε µέχρι το 1970 άλλαζε κατά µέσο όρο δυόµισι φορές τον µήνα. Παρά την επιτυχία του «κινήματος της πατάτας», ο κ. Τερζής δεν είναι αισιόδοξος ότι ανάλογες πρακτικές μπορεί να εφαρμοστούν σε άλλα προϊόντα. Στην πόλη του, όπως λέει, το 60% των κρεοπωλείων δεν έχουν κρέας από ντόπια μοσχάρια παρά την αυξημένη παραγωγή. «Ακόμα και αν σφάξουμε αρνιά σε οργανωμένες μονάδες, μετά πώς θα τα διαθέσουμε στην αγορά χωρίς μεσάζοντες; Με τα τρακτέρ ή με τα αγροτικά;», αναρωτιέται...

Πηγή: tanea.gr